Osvrt na predstavu Dopler, premijerno izvedenu u Novom Sadu.
Predstava DOPLER
Erlend Loe: Doppler
Režija: Aleksandar Popovski
Srpsko narodno pozorište Novi Sad
Premijera: 25.10.2018.
Pre 15 godina, svojim petim romanom “Dopler”, Norvežanin Erland Lu preko noći postaje ne samo globalno priznati, već i naročito voljeni pisac. U čemu je tajna? Dopler je običan, najobičniji građanin u odelu, sa ženom i dvoje dece, nekim prijateljima i druženjima, i uopšte – sa građanskim ritualima uobičajenim za člana jednog sređenog, socijalno i ekološki osveštenog, kapitalističko-korporativnog društva. Vozeći kroz divnu prirodu gradskog parka-šume, pada sa bicikla, i sedeći na zemlji zbog povređene noge, odjednom postaje svestan okoline – trave, drveća, ptičjeg cvrkuta, neba… i jednostavno odluči da tu ostane. Na taj način tipičnu krizu srednjeg doba i potrage za identitetom svog glavnog lika, pisac rešava jednim potezom, kao presecanjem Gordijevog čvora.
Dalje se sve dešava kao u bajci. Dopler sa lakoćom strese sa sebe okove građanske svakodnevice, usvoji jednog malog losa za najboljeg prijatelja, hrani se putem prirodne razmene, a i kad taj novi život uđe u rutinu, on bez problema kreće dalje, u novo i nepoznato.
Žanrovski bajka, jer prepreke ne ostavljaju posledice, i nema psiholoških datosti, a glavni junak se kreće ravno prema cilju. Pobeda čiste želje nad svim životnim komplikacijama dovodi do katarze. No, priča nije nimalo naivna, jer nasuprot Dopleru jasno su dati i obuhvaćeni gotovo svi izazovi savremene civilizacije.
Tu dečju radost koju izaziva bajkoviti Dopler-pobednik, u dramatizaciji Nikoline Đukanović, reditelj Aleksandar Popovski ne remeti ni najmanje; on čak pojačava komični momenat dodatno stilizujući ostale likove. To su, u gradskom miljeu, tipična malograđanska supruga (Jovana Stipić), ćerka pubertetlijka i sin emotivno vezan isključivo za ekran (Isidora Vlček i Nikola Pudar), suva i manična razredna Jovane Balašević i lukavi menadžer Aleksandra Gajina. Likovi iz šume su – samim tim što nisu tipični – imali mnogo više prostora, počevši od malog losa prešarmantnog Radoja Čupića, konzervativca sa bipolarnim poremećajem Igora Pavlovića, atipičnog, sklonog brljanju i brbljanju provalnika Milorada Kapora i vojnog fanatika po imenu Dizeldorf u moćnoj interpretaciji Nenada Pećinara.
Naspram svih njih, kao idealni običnjak, stoji Dopler Strahinje Bojovića. Jarkim crtama ih je postavio Popovski, realizovavši njihov životni prostor (dekor i kostim Magdalena Vlajić) po principu lego kocki. Tri živopisne, velike, zelene kocke, sa drvetom i malim šatorom predstavljaju šumu, pored koje su odmah sive, nimalo živopisne, plohe grada.
Sudar realnosti i slobode rezultira novim odlaskom. Predstava je gorko-slatka, opšte prepoznavajuća čak i za one koji žive u nesređenim i neosveštenim sredinama. Jer rituali su svuda rituali – iscrpljujuća obaveza da se ispuni nešto što je odavno izgubilo smisao.