Sudijska nadoknada
Podvlačenje crte pod klupsku sezonu 2022/23 u Evropi sve je bliže, a pri pravljenju konačnog obračuna, kao i svake godine, dobit ćemo ponosne pobjednike na jednoj i ucviljene gubitnike na drugoj strani fudbalske lopte. Da bi bio pobjednik nije nužno da se na kraju (ili tokom) sezone okitiš nekim velikim i značajnim peharom. Mnogim je ekipama u evropskoj nogometnoj eliti (“Liga petice”) golem uspjeh i to što ostanu u najjačem razredu loptanja u domovini, završe u gornjem dijelu tabele ili čak uspiju da se uguraju u njen vrh, pa ostvare plasman u neko od narednih UEFA-inih takmičenja.
Gubitnici, pak, budu oni koji ne ostvare svoje osnovne ciljeve zacrtane prije sezone ili propuste povijesnu priliku da, s obzirom kako im se u finišu sezone sve namjesti, osvoje nešto veliko i upišu se u zlatnu knjigu matičnog kluba. S tim u vezi, krah Borussije Dortmund u posljednjem kolu Bundeslige od prije pet dana sasvim sigurno će ući u anale njemačkog nacionalnog prvenstva, a ove sezone suvereno pomesti gubitničku konkurenciju u kompletnoj Evropi. OK, pravi će navijači, bez obzira na sve, uvijek biti uz svoj klub, ali će ožiljci i traume poput prošlosubotnjih sa Westfalena u srcima i glavama svih onih koji žive za Schwarzgelben ostati dugo. Ozbiljno je pitanje kako/kada će (i hoće li uopšte?) uspjeti da ih saniraju, zaborave i nastave dalje.
Turbulencije u Sevilli
U prvom od tri finala UEFA-inih takmičenja za tekuću sezonu koja ćemo gledati u narednih 10 dana, na veleljepnoj Puskás Aréni u Budimpešti sinoć su se sastali španska Sevilla FC i italijanska AS Roma. Put do finalne utakmice za oba je rivala bio i trnovit i dug, pa i turbulentan, posebno kada su andaluzijski Rojiblancos u pitanju. Tri četvrtine sezone u španskoj La Ligi Santander Sevilla je provela ozbiljno strepivši za opstanak u društvu primeraligaša, a Evropu (sezonu počela u Ligi prvaka, bila treća u grupi G, pa ispala u nokaut fazu Lige Evrope) za to vrijeme igrala onako, da se ne obruka i bez nekih pretjeranih ambicija/želja.
Julien Lopetegui je sa mjesta trenera otjeran još u oktobru prošle, a Jorge Sampaoli na klupi Sevillistasa potrajao do 20. marta ove godine kada je ekipa bila na 15. mjestu tabele španskog prvenstva, sa svega dva boda više u odnosu na zonu ispadanja. Četiri dana prije otkaza, mali je, debeljuškasti i vječno znojni Argentinac ipak, nekako (2:0 i 0:1 protiv turskog Fenerbahçea) uspio Sevillu uvesti u četvrtfinale Lige Evrope, ali je 19. marta na Getafeovom Coliseumu izgubio od domaćina u okviru 26. kola La Lige, pa mu niko u klubu više nije vjerovao. Ne da ne može šestostrukog pobjednika LE dovesti do još jednog finala ovog takmičenja, nego da u domaćem prvenstvu ne može ostvariti minimum minimuma. Ostati u Primeri i izbjeći ispadanje u Segundu gdje Los Nervionenses nisu bili još od sezone 2000/01. A u međuvremenu su, posebno od 2006. i prvog osvajanja tadašnjeg Kupa UEFA, postali veliki evropski, u Kup UEFA/Liga Evrope historiji ubjedljivo najtrofejniji i najuspješniji klub.
Za spas žive glave/opstanak u Primeri priliku na Sevillinoj klupi je, tako, dobio suri, 62 godine stari trenerski vuk iz Baskije, José Luis Mendilibar, kojem su prethodni najvažniji uspjesi u karijeri bili uglavnom oni vezani za uvođenje drugoligaških španskih klubova u Primeru, te njihovo održavanje u društvu najboljih. Pozitivna iskustva iz Valladolida, Osasune i Eibara, pa i ona negativna poput Levantea i Alavésa, pomogla su mu da posao na Ramón Sánchez Pizjuánu shvati maksimalno ozbiljno. Ubrzo nakon naimenovanja napravio je seriju od pet prvenstvenih mečeva bez poraza (4 pobjede i 1 remi), pa je do početka ovog maja Sevillu izvukao iz opasne zone, propevši je na 11. mjesto na tabeli.
Iako skoro nikakvog (jedine dvije evropske utakmice koje je ikada vodio sa klupe bile su one matičnog Athletic Bilbaoa u drugom kolu tadašnjeg Intertoto kupa protiv rumskog Cluja, davne 2005.) iskustva u UEFA-inim takmičenjima imao nije, Mendilibar je u aprilu u dvije četvrtfinalne utakmice Lige Evrope (2:2 i 3:0) nadigrao i izbacio Ten Hagov Manchester United, a 11. i 18. maja 2023, u gustom i neizvjesnom dvomeču protiv Juventusa (1:1 u Torinu i 2:1 nakon produžetaka u Sevilli), dokazao da je sposoban probuditi i onu već čuvenu čaroliju koju Sevilla čuva u svojim trofejnim odajama, a tiče se Lige Evrope. Opušteni i razigrani nakon pravovremenog izbjegavanja grčevite borbe za opstanak, Mendilibarovi puleni su igrali sve bolje i bolje, a domaće partije i navijačke atmosfere protiv Crvenih đavola i Stare dame na Pizjuánu podsjetile su na najslavnije dane šestostrukih osvajača ovog takmičenja. I zato je Budimpešta sinoć, bar kada je Sevilla FC u pitanju, došla u pravi čas.
Samopouzdanje i forma na vrhuncu, iskustvo vis-a-vis finala LE najveće moguće, a pritisak na minimumu. U sezoni gdje se dugo strepilo za opstanak i nije baš neka velika tragedija ako se ne osvoji (već šest puta osvojen) trofej i ne plasira se u narednu Ligu prvaka. Mendilibar je u manje od dva i po mjeseca, jasno je i to najnerealnijim među Sevillinim navijačima, napravio odličan posao i konačan utisak o njegovom radu teško da bi mogla pokvariti mogućnost da Andalužani sinoć, po prvi put u svojoj historiji, izgube finale Lige Evrope.
Razapeta Roma
AS Roma, za razliku od Seville, nije u domaćem prvenstvu strepila za opstanak, nego je skoro cijelo vrijeme bila u igri za plasman u TOP 4, te povratak u Ligu prvaka gdje su Giallorossi u periodu 2014/15-2018/19 bili redovni, uspjevši da 2018. godine pod Eusebiom di Francescom stignu čak i do polufinala. Prvi zadatak Josea Mourinha koji je na poziciju trenera postavljen 4. maja 2021, a ekipu praktično preuzeo nakon kraja te, pa je poveo u prošlu (2021/22) sezonu bio je da Romu vrati tamo gdje armija žuto-crvenih navijača misli da treba da bude. U TOP 4 italijanske Serie A. To mu prošle godine nije pošlo za rukom (Roma završila na šestom mjestu), ali jeste nešto drugo što nijednom prije njega treneru Vučice, sve od legendarnog Argentinca Luisa Antonia Carniglije i Kupa velesajamskih gradova iz 1961, uspjelo nije. Osvojiti jedan evropski trofej. Pa makar se on i zvao UEFA-ina Liga konferencija.
Trijumf nad Feyenoordom u Tirani od 25. maja prošle godine raspametio je Romine navijače i većinu fudbalske javnosti sklone klubu iz vječnog grada. Kada bi se i neko, poput Antonija Cassana nedavno, drznuo da javno kaže kako je “Mourinho s..nje od trenera”, da ekipe koje on vodi igraju “s..nje od fudbala”, te da trofeje koje je prethodno osvojio “može zabiti sebi u dupe”, Jose bi se brecnuo, te u onom, svom trademark stilu kritičarevu (bilo igračku – bilo novinarsku) karijeru javno strpao u mulj mediokritetstva. No, potkraj ove takmičarske sezone sve mu je manje ostajalo argumenata, pa i aduta u ruci.
Posljednja serija loših rezultata u italijanskom prvenstvu krenula je 24. aprila u Bergamu (poraz 1:3 od Atalante), da bi u narednih šest utakmica Mourinhovi izabranici ostali bez pobjede (četiri remija i dva poraza) i bez ikakvih šansi da se uguraju u TOP 4 Serie A. Istina je i da su ekipu tokom većeg dijela sezone kosile povrede, tačno i to da su oduzimanja, vraćanja, pa nova oduzimanja bodova Juventusu profanisala borbu za drugo, treće i četvrto mjesto u Serie A, te je praktično dovela do zone neregularnosti. No, činjenice govore i da je 60-godišnji Portugalac u posljednjih mjesec i po, itekako kalkulisao sa sastavom, pa uvidjevši da na dva fronta u finišu sezone ne može, sve što ima na raspolaganju stavio na kartu finala Lige Evrope.
“Ne znam, neko će na kraju sezone reći da smo mogli bolje, neko da smo mogli i lošije proći. Ono što pouzdano znam je da sam lično dao baš sve što imam i što kao trener mogu da uradim za uspjeh kluba”, reći će Mou u najavnoj video vinjetici pred sinoćnji obračun na Puskás Aréni. A šta je to “sve” mogli bi, između ostalih, reći i navijači Real Sociedada i Bayer Leverkusena, Rominih protivnika u osmini finala i polufinalu ovogodišnjeg takmičenja. Većih bunkera i vilenjačkih čara-bara za očuvanje početnih (i prolaska dovoljnih) 0:0 ne sjećaju se ni temelji Anoete, niti BayArene. “Kakva Roma, mi ih dobili?!”, rekli bi čak i protivnici iz grupe C, bugarski Ludogorec ili španski Betis. Znate već Mourinha i njegov retrogradni, destruktivni, defanzivni… anti-fudbal. Pratite dbalu, ne morate na dodatnu poduku, niti zagrijavanje.
Rulet u finalu
Stoga je sinoćnjih skoro pa tri sata fudbala, u koje računamo 15-minutni odmor na poluvremenu, pauze prije, između i nakon produžetaka, sve sudijske nadoknade i izvođenja jedanaesteraca na kraju, što se Rominog opšteg utiska tiče, bilo pozitivno, skoro pa ugodno iznenađenje. Na startu posebno, a i u većem dijelu prvog poluvremena boljost u odnosu na protivnika. Sjajan gol (nedovoljno oporavljenog) Dybale u 35. minuti, na asistenciju (kasnijeg tragičara) Mancinija, odgovorna, suvisla i požrtvovana igra kompletnog tima. Pokušaj parkiranja autobusa ispred vlastitog gola potrajao je svega deset minuta (do autogola Mancinija za 1:1) drugog poluvremena, da bi u ostatku regularnih 90 minuta dvije velike prilike za pobjedu propustili Abraham i Belotti. Sve skupa, a posebno u produžecima loše suđenje Anthonyja Taylora (četrnaest žutih kartona, svirani /pa poništavani/ i nesvirani penali za obje ekipe…), umor igrača i veliki ulog učinili su da se pobjednik morao dobiti izvođenjem penala. A tu je već spominjana i dokazana, Sevillina LE čarolija bila jača od Mourinhove čare-bare.
Na kreču su zaribali Romini stoperi (Mancini i Ibanez), Taylor u četvrtoj seriji Seville uz pomoć VAR-a vidio prestup Patricia, ubio lažnu nadu žuto-crvenih da nije sve gotovo i Montielu dao novu priliku da riješi pitanje pobjednika. Kad je Argentinac istu, rastavivši Portugalca na Rominom golu, iskoristio krenulo je veliko slavlje na travnjaku, iza gola na koji su se penali pucali, te na ostatku tribina koje su preplavili Sevillini navijači. Sedma (treća na penale) pobjeda u isto toliko odigranih finala Lige Evrope od 2006. pa do danas vjerovatno je rekord koji neće biti nadmašen ni od jednog drugog kluba sve do kraja ljudske civilizacije na ovoj planeti. Sevillino slavlje i trofejna parada koja slijedi u gradu na Guadalquiviru neće biti ništa novo. Ono što bi se, da je bilo više sreće, u slučaju prvog ikad Rominog trijumfa u ovom takmičenju dešavalo u Rimu, ostat će tek sanak pusti i za capitolinijevce i za Mourinha. Nije, jednostavno, “kome je namijenjeno, nego kome je suđeno”.
Loš probavljač poraza kakav oduvijek jeste, Mou je sinoć u garaži budimpeštanskog stadiona sačekao glavnog sudiju finalnog meča i nezadovoljan njegovim dijeljenjem pravde, propisno ga izvrijeđao. “Ovo je j..ena sramota”, vikao je poraženi Portugalac. Da ga čovjek ne zna, pa da se i sažali nad njegovom sudbinom.
No, starija i od Specijalnog i od svih nas, ipak kaže: “Ne kara majka Muju što se kocka, nego što se vadi.”
Više sreće drugi put, Jose!